Ciało często niesie emocjonalne prawdy, które łatwo mogą być pominięte przez słowa.
Ciało przechowuje niewerbalne prawdy emocjonalne, które słowa często pomijają, ujawniając ukryte historie i uczucia.
Ciało jako archiwum emocjonalne: Nieme prawdy pomijane przez słowa
Cytat Esther Perel, „Ciało często niesie emocjonalne prawdy, które łatwo mogą być pominięte przez słowa”, dotyka fundamentalnego aspektu ludzkiej psychiki i doświadczenia, ukazując głęboką, nierzadko pomijaną mądrość organizmu. W języku psychologii, odwołuje się on do złożonej interakcji między świadomością werbalną, ekspresją emocjonalną i pamięcią cielesną.
Na najbardziej podstawowym poziomie, ciało jest pierwszym i nieustannym świadkiem wszystkich naszych doświadczeń. Zanim nauczymy się mówić, zanim rozwiniemy złożone struktury poznawcze, które pozwalają nam konceptualizować i werbalizować, nasze ciało rejestruje, przetwarza i przechowuje dane sensoryczne oraz emocjonalne. Drżenia, napięcia mięśni, zmiany rytmu serca, rumieńce, gęsia skórka – to wszystko nieświadome reakcje fizjologiczne, które stanowią bezpośrednie odzwierciedlenie stanów emocjonalnych. W ten sposób ciało staje się żywym archiwum, przechowującym historie, które nie zawsze są dostępne dla naszej świadomej narracji czy ekspresji werbalnej.
Kluczowe słowo w cytacie to „pominięte”. Dlaczego prawdy te są pomijane przez słowa? Po pierwsze, język ma swoje ograniczenia. Jest narzędziem o silnej funkcji referencyjnej, ale jednocześnie nie zawsze potrafi oddać subtelności i intensywności wewnętrznego doświadczenia. Emocje są nierzadko prewerbalne, amorficzne, trudne do uchwycenia w sztywnych ramach semantycznych. Próba ich werbalizacji może prowadzić do zubożenia, zniekształcenia, a nawet stłumienia autentycznego odczucia. Po drugie, mechanizmy obronne psychiki często działają w celu wypierania lub tłumienia bolesnych emocji. Ciało, w swojej szczerości, może sygnalizować te ukryte prawdy poprzez symptomy psychosomatyczne, chroniczny ból, napięcia, a nawet pozornie niewytłumaczalne problemy zdrowotne, podczas gdy nasza świadoma narracja „zaprzecza” problemowi lub go minimalizuje. Na przykład, osoba przeżywająca silny stres może nie być w stanie werbalnie wyrazić swojego cierpienia, ale jej ciało sygnalizuje to poprzez chroniczne bóle głowy lub problemy trawienne.
Z perspektywy psychologii psychodynamicznej i somatycznej, ciało jest miejscem, gdzie kumuluje się nieprzetworzony materiał emocjonalny. Traumatyczne doświadczenia, niezależnie od tego, czy są świadome, czy nie, mogą zostawić ślady w układzie nerwowym, mięśniach i tkankach. Praca terapeutyczna, szczególnie w podejściach somatycznych, często polega na pomocy klientowi w „odczytywaniu” tych sygnałów cielesnych, aby dotrzeć do ukrytych emocji i wspomnień, które nie są dostępne poprzez samą rozmowę. Uświadomienie sobie napięcia w barkach, drżenia nóg czy ucisku w klatce piersiowej może być kluczem do odkrycia stłumionego lęku, gniewu czy żalu. W tym kontekście, cytat Perel wzywa do większej wrażliwości i uwagi na komunikację pozawerbalną – zarówno u siebie, jak i u innych. Zaprasza do słuchania ciała, jego mądrości i jego często pominionych opowieści, które stanowią o prawdziwym bogactwie naszego wewnętrznego świata.