PositiveLife

Filozoficzno-Psychologiczne Rozważania o Pozytywnym Obrazie Siebie

Cytat Ewy Woydyłło niezwykle trafnie ujmuje esencję i wielowymiarowość pozytywnego obrazu siebie, wykraczając poza potoczne rozumienie optymizmu czy pewności siebie. W sensie psychologicznym, pozytywny obraz siebie jest czymś znacznie głębszym – stanowi fundamentalny, wewnętrzny zasób, który wpływa na całokształt funkcjonowania jednostki. Można go rozumieć jako spójny i akceptujący stosunek do własnej osoby, obejmujący zarówno świadomość posiadanych mocnych stron, jak i realistyczne podejście do słabości.

Pierwsza część cytatu – „Pozytywny obraz siebie nie tylko jest motorem aktywności, aspiracji i dążeń, a więc w dalszym planie także sukcesów” – odnosi się do klasycznych koncepcji psychologii motywacji i rozwoju osobistego. Osoba, która wierzy w swoje możliwości, jest bardziej skłonna do podejmowania wyzwań, stawiania sobie ambitnych celów i wytrwałości w dążeniu do nich. To przekonanie o własnej wartości i sprawczości (tzw. poczucie własnej skuteczności, Bandura) napędza proaktywne zachowania, innowacyjność i adaptację do zmieniających się warunków. Brak pozytywnego obrazu siebie często prowadzi do bierności, lęku przed porażką i unikania nowych doświadczeń, co skutkuje stagnacją i brakiem realizacji własnego potencjału.

Druga, bardziej filozoficzno-psychologiczna część cytatu – „W sensie psychologicznym staje się tarczą ochronną przed pokusami autodestrukcji” – ukazuje znacznie głębszy wymiar. Autodestrukcja w tym kontekście nie ogranicza się tylko do samookaleczeń czy myśli samobójczych, choć te skrajne formy mogą być jej kulminacją. Należy ją rozumieć znacznie szerzej, jako wszelkie zachowania, myśli i schematy poznawcze, które podważają dobrostan jednostki i prowadzą do jej uszczerbku na poziomie psychicznym, emocjonalnym, fizycznym czy społecznym. Mogą to być na przykład:

• Utrzymywanie toksycznych relacji.
• Przewlekłe samokrytyczne myślenie.
• Prokrastynacja uniemożliwiająca rozwój.
• Uzależnienia (substancje, hazard, praca etc.).
• Niezdrowe nawyki żywieniowe i brak dbałości o zdrowie.
• Izolacja społeczna.
• Brak asertywności i chroniczne poświęcanie własnych potrzeb.

Pozytywny obraz siebie działa jak wewnętrzny kompas moralny i emocjonalny, który kieruje jednostkę ku wyborom wspierającym jej dobrostan. Kiedy człowiek ma wysoką samoocenę i szanuje siebie samego, jest mniej podatny na uleganie impulsom, które szkodzą mu w dłuższej perspektywie. Postrzega siebie jako istotę wartościową, zasługującą na szczęście i zdrowie, co stanowi potężną barierę dla destrukcyjnych tendencji. W kryzysowych momentach, gdy pojawiają się „pokusy autodestrukcji”, silne poczucie własnej wartości służy jako kotwica, przypominająca o inherentnej wartości życia i własnego „ja”. To nie tylko racjonalny wybór, ale głęboko zakorzenione przekonanie o prawie do istnienia i dążeniu do spełnienia. Jest to swego rodzaju wewnętrzny „głos opiekuna”, który chroni przed podążaniem drogami, które prowadzą do unicestwienia lub minimalizowania samego siebie. Ta „tarcza” jest czymś więcej niż mechanizmem obronnym – jest aktywnym mechanizmem zdrowia psychicznego, wspierającym rezyliencję i zdolność do radzenia sobie z przeciwnościami.