Próba zrozumienia i rozwiązania problemu stresu daje większe szanse na zdrowie niż ignorowanie go.
Świadome zrozumienie i aktywne radzenie sobie ze stresem jest kluczowe dla zdrowia, ponieważ ignorowanie go prowadzi do chorób i cierpienia.
Myśl Gábora Maté, że „Próba zrozumienia i rozwiązania problemu stresu daje większe szanse na zdrowie niż ignorowanie go”, stanowi głębokie połączenie perspektyw psychologicznych, biologicznych i filozoficznych, ukazując, jak fundamentalne znaczenie ma świadome podejście do wewnętrznych doświadczeń.
Z punktu widzenia psychologii, cytat ten podkreśla kluczową rolę świadomej świadomości i aktywnego radzenia sobie (copingu) ze stresem, w przeciwieństwie do mechanizmów obronnych opartych na wyparciu, bagatelizowaniu czy unikaniu. Ignorowanie stresu nie sprawia, że znika; zamiast tego, pozwala mu działać w tle, często prowadząc do somatyzacji, zaburzeń psychicznych (np. lęku, depresji) i chronicznych problemów zdrowotnych.
Głębsze zrozumienie stresu, o którym mówi Maté, to nie tylko identyfikacja jego źródeł zewnętrznych, ale przede wszystkim introspekcja w celu rozpoznania, jak indywidualne wzorce myślenia, emocje i przekonania przyczyniają się do interpretacji i reakcji na stresory. To proces uświadamiania sobie, że stres często nie jest abstrakcyjnym wrogiem, lecz sygnałem naszych niezaspokojonych potrzeb, nierozwiązanych konfliktów wewnętrznych lub głęboko zakorzenionych traum. Maté, jako orędownik więzi między psychiką a ciałem, wielokrotnie wskazuje, że chroniczny stres, zwłaszcza ten wynikający z wczesnych doświadczeń rozwojowych i braku bezpiecznego przywiązania, może fundamentalnie wpływać na nasze systemy odpornościowe i predyspozycje do chorób.
Rozwiązanie problemu stresu nie oznacza jego całkowitego wyeliminowania – co jest nierealistyczne – lecz rozwój adaptacyjnych strategii jego regulacji. Obejmuje to naukę samoobserwacji, praktykowanie uważności (mindfulness), rozwijanie inteligencji emocjonalnej, budowanie zdrowych relacji społecznych oraz w razie potrzeby, poszukiwanie profesjonalnej pomocy. Chodzi o aktywne przekształcanie naszej relacji ze stresem z biernego odbioru w świadome zarządzanie. Na poziomie filozoficznym, to odrzucenie postawy pasywnej wobec własnego losu i przyjęcie odpowiedzialności za własne zdrowie psychiczne i fizyczne, uznając, że nasze wewnętrzne doświadczenia mają realny, materialny wpływ na nasze ciała.
W kontekście pracy Maté, ignorowanie stresu jest często związane z mechanizmami obronnymi, które rozwinięte są w dzieciństwie w obliczu traumy lub niewystarczającego wsparcia emocjonalnego. Ci, którzy nauczyli się tłumić swoje uczucia i potrzeby, aby przetrwać, kontynuują ten wzorzec w dorosłym życiu, nieświadomie sabotując swoje zdrowie. Cytat Maté jest zatem zaproszeniem do przebudzenia i aktywnego działania – do wejścia w dialog z własnym ciałem i umysłem, zanim jego ignorowanie doprowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Jest to wezwanie do empatii wobec siebie i do odważnego spojrzenia na własne wewnętrzne demony, które stają się tym silniejsze, im bardziej są ignorowane.