Każdy z nas dźwiga ciężar ran na swój własny sposób; w porównywaniu go z innymi nie ma żadnego sensu ani wartości.
Nie porównuj bólu, każdy nosi rany indywidualnie; to unikalne, niehierarchiczne doświadczenie wymagające akceptacji, nie oceny.
Zrozumienie Indywidualnego Niesienia Cierpienia: Perspektywa Gábora Maté
Cytat Gábora Matégo: „Każdy z nas dźwiga ciężar ran na swój własny sposób; w porównywaniu go z innymi nie ma żadnego sensu ani wartości”, dotyka fundamentalnych aspektów ludzkiego doświadczenia, cierpienia i tożsamości. Jest to głęboko zakorzeniona refleksja, która łączy perspektywy psychologii klinicznej, traumy, neuropsychologii oraz filozofii egzystencjalnej.
Po pierwsze, stwierdzenie, że „każdy z nas dźwiga ciężar ran na swój własny sposób”, podkreśla unikalność indywidualnej psychiki i historii życiowej. Rany, o których mowa, to nie tylko fizyczne uszkodzenia, ale przede wszystkim psychiczne i emocjonalne blizny pozostawione przez traumy, straty, zaniedbania, chroniczny stres czy nieszczęśliwe dzieciństwo. Maté, jako ekspert w dziedzinie traumy, wielokrotnie wskazuje na to, że nawet pozornie podobne doświadczenia mogą prowadzić do zupełnie odmiennych reakcji i sposobów radzenia sobie, w zależności od wielu czynników, takich jak genetyka, temperament, wsparcie społeczne, wczesne doświadczenia rozwojowe oraz indywidualna percepcja zdarzeń. To indywidualne „dźwiganie” oznacza, że procesy adaptacyjne, mechanizmy obronne, sposoby wyrażania bólu, a nawet ścieżki do uzdrowienia, są głęboko spersonalizowane. Nie ma uniwersalnego wzorca cierpienia ani uniwersalnej drogi do ukojenia. Co więcej, ukryty podświadomy ciężar tych ran często manifestuje się w postaci uzależnień, chorób autoimmunologicznych, chronicznych stanów lękowych czy depresji, co Maté szeroko opisuje w swoich pracach.
Po drugie, druga część cytatu: „w porównywaniu go z innymi nie ma żadnego sensu ani wartości”, to esencjonalne ostrzeżenie przed pułapką, w którą często wpadamy w naszej kulturze. Porównywanie swojego bólu z cierpieniem innych jest działaniem bezcelowym i często szkodliwym. Psychologicznie, takie porównania mogą prowadzić do kilku negatywnych konsekwencji:
Minimalizowanie własnego bólu: Często deprecjonujemy własne cierpienie, myśląc, że „inni mają gorzej”, co uniemożliwia nam adekwatne przeżywanie emocji i szukanie pomocy.
Poczucie winy i wstydu: Porównywanie może wywoływać wstyd z powodu odczuwania bólu, gdy inni „radzą sobie lepiej” lub doświadczyli „większej” tragedii.
Brak empatii: Skupienie na hierarchii cierpienia może prowadzić do braku empatii zarówno wobec siebie, jak i wobec innych – odmawiania walidacji czyjegoś doświadczenia.
Oddalenie od uzdrawiania: Proces uzdrawiania wymaga akceptacji i walidacji własnego doświadczenia, a porównywanie często temu zaprzecza.
Z perspektywy filozoficznej, Maté nawiązuje do egzystencjalnej niepowtarzalności każdego życia. Każda jednostka jest bytem autonomicznym, a jej wewnętrzny świat, choć może rezonować z doświadczeniami innych, jest fundamentalnie jej własny. Nie ma obiektywnej skali cierpienia, na której można by mierzyć i porównywać ból różnych osób. Wartość tego cytatu leży w jego zdolności do promowania samowspółczucia, akceptacji i indywidualnej ścieżki do zdrowia mentalnego. To wezwanie do autentyczności w przeżywaniu własnych ran i uwolnienia się od presji społecznych standardów cierpienia.