Przeszłość jest wspomnieniem – na ogół niejasnym i zniekształconym, a przyszłość jedynie fantazją. W rzeczywistości tej chwili – obie nie istnieją.
Przeszłość i przyszłość to mentalne konstrukty; prawdziwe życie doświadczamy tylko w bieżącej chwili – tu i teraz.
Cytat Wojciecha Eichelbergera “Przeszłość jest wspomnieniem – na ogół niejasnym i zniekształconym, a przyszłość jedynie fantazją. W rzeczywistości tej chwili – obie nie istnieją” z perspektywy psychologii egzystencjalnej i terapii uważności (mindfulness) odnosi się do fundamentalnego doświadczenia ludzkiego: naszej nieustającej tendencji do życia poza teraźniejszością.
Eichelberger trafnie wskazuje, że nasza percepcja przeszłości jest daleka od obiektywności. Wspomnienia nie są wiernymi zapisami, lecz dynamicznymi rekonstrukcjami. Są one barwione obecnym nastrojem, przekonaniami, a nawet potrzebami, co czyni je „niejasnymi i zniekształconymi”. Ten proces zniekształceń jest psychologicznie istotny – pozwala nam na przykład przetwarzać traumy, ale jednocześnie może prowadzić do ruminacji, poczucia winy lub żalu, które trzymają nas w pułapce minionych wydarzeń, zamiast pozwolić nam działać w „teraz”.
Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍
Przeszłość kształtuje Twoje relacje, dorosłe wybory i poczucie własnej wartości. Czas je uzdrowić 🤍
Z kolei przyszłość to, jak autor słusznie zauważa, „jedynie fantazja”. Jest projekcją naszych nadziei, lęków, planów i pragnień. Psychologia poznawcza podkreśla, że nasza zdolność do prognozowania i planowania jest kluczowa dla przetrwania, jednak nadmierna koncentracja na przyszłości może prowadzić do lęku antycypacyjnego, niepokoju, a nawet paraliżu decyzyjnego. Żyjąc w przyszłości, nie jesteśmy w stanie w pełni doświadczać tego, co dzieje się tu i teraz.
Kluczowe dla zrozumienia tego cytatu jest stwierdzenie, że „W rzeczywistości tej chwili – obie nie istnieją”. Jest to esencja podejścia skoncentrowanego na uważności. Prawdziwa egzystencja dzieje się wyłącznie w teraźniejszości. To w tym momencie podejmujemy decyzje, doświadczamy emocji, wchodzimy w interakcje. Przeszłość i przyszłość są konstruktami mentalnymi, które choć użyteczne, często odrywają nas od rzeczywistego doświadczenia życia. Psychoterapia, zwłaszcza terapie trzeciej fali, takie jak terapia akceptacji i zaangażowania (ACT) czy właśnie mindfulness-based cognitive therapy (MBCT), kładą nacisk na rozwijanie świadomości teraźniejszości, pomagając jednostce uwolnić się od dominacji wspomnień i lęków przed przyszłością, aby w pełni żyć w jedynej realnej chwili: teraz.