Im bardziej niespełnione i nieszczęśliwe jest nasze życie, tym bardziej dogmatycznie, z tym większą determinacją, rozpaczliwie i gorączkowo bronimy swojej pseudoprawdy i doradzamy innym.
Niespełnienie pcha do obrony iluzji i narzucania ich innym, maskując ból i lęk przed prawdą o własnym stanie.
Filozoficzno-Psychologiczne Rozważania na temat Dogmatyzmu
Cytat Wojciecha Eichelbergera stanowi głębokie spostrzeżenie na temat mechanizmów obronnych ludzkiej psychiki i filozofii bytu. Mówi o tym, jak wewnętrzny dyskomfort, wynikający z niespełnienia i nieszczęścia, prowadzi do zaciętej obrony iluzji, które nadają życiu pozorne znaczenie. Jest to zjawisko, które można analizować na wielu poziomach: psychologii ego, dynamiki grupowej, a także egzystencjalnych lęków.
Psychologiczne Podłoże Dogmatyzmu
Psychologicznie, niespełnienie i nieszczęście można rozumieć jako brak spójności między ideałami, oczekiwaniami a rzeczywistością życia jednostki. Kiedy podstawowe potrzeby psychologiczne – takie jak potrzeba sensu, autonomii, kompetencji, czy przynależności – nie są zaspokojone, powstaje pustka egzystencjalna. Ta pustka jest często źródłem silnego lęku i wewnętrznego cierpienia. Aby uniknąć konfrontacji z tym trudnym stanem, jednostka może uciekać się do tworzenia i kurczowego trzymania się „pseudoprawdy” – systemu przekonań, wartości lub narracji, które, choć dalekie od obiektywnej rzeczywistości, dają poczucie kontroli, spójności i celu.
„Pseudoprawda” staje się swego rodzaju pancerzem ochronnym dla kruchego ego. Bronienie jej „dogmatycznie, z determinacją, rozpaczliwie i gorączkowo” świadczy o intensywności wewnętrznego konfliktu i desperackiej próbie utrzymania fasady stabilności. Im większy wewnętrzny chaos, tym silniejsza potrzeba zewnętrznej struktury, nawet jeśli jest ona iluzoryczna. W ten sposób jednostka unika bolesnej prawdy o swoim niespełnieniu, przenosząc odpowiedzialność za swoje nieszczęście na czynniki zewnętrzne lub umacniając się w przekonaniu o własnej nieomylności.
Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍
Czy wiesz, że relacje z matką są kanwą
dla wszystkich innych relacji, jakie nawiązujesz w życiu?
Poznaj mechanizmy, które kształtują Cię od dzieciństwa.
Odzyskaj władzę nad sobą i stwórz przestrzeń dla nowych relacji – z matką, córką, światem i samą sobą 🤍
W świecie, który każe Ci być kimś, odważ się być sobą.
Radykalna samoakceptacja to zaproszenie do wewnętrznej wolności.
Zobacz, czym jest i jak wiele może Ci dać!
Kontekst Społeczny i Doradzanie Innym
Aspekt „doradzania innym” jest tu kluczowy. W psychologii społecznej często obserwuje się, że osoby niepewne siebie lub wewnętrznie niestabilne, paradoksalnie, próbują narzucać innym swoje poglądy. Jest to forma projekcji i wzmocnienia własnej „pseudoprawdy”. Poprzez przekonywanie innych do swoich racji, jednostka niejako testuje i umacnia własne przekonania. Sukces w przekonywaniu innych daje chwilowe poczucie mocy, kompetencji i słuszności, odwracając uwagę od własnych wewnętrznych deficytów. Może to być również próba szukania akceptacji i potwierdzenia własnej wartości w oczach innych, co – choć krótkotrwałe – zmniejsza lęk przed samotnością i odrzuceniem.
Filozoficznie, cytat dotyka problemu autentyczności i unikania prawdy o własnym istnieniu. Jest to ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem ucieczki w iluzję zamiast konfrontacji z własnymi niedoskonałościami i trudnościami. Proces rozwoju osobistego i osiągania spełnienia często wymaga bolesnej deziluzji i porzucenia starych, nieskutecznych mechanizmów obronnych.