![Cytat: Stefanie Stahl - […] niskie poczucie własnej wartości…](https://positivelife.pl/wp-content/uploads/2025/09/cytat-stefanie-stahl-153060-poczucie-wlasnej-wartosci-cytaty.png)
[…] niskie poczucie własnej wartości nie jest odczuwalne samo w sobie. Wiążą się z nim natomiast emocje, które z niego wynikają i które wysuwają się na pierwszy plan, czyli wstyd i lęk.
Niskie poczucie własnej wartości objawia się jako wstyd i lęk, nie jako samoistne uczucie, kształtując postrzeganie siebie i świata.
Rozumienie Niskiego Poczucia Własnej Wartości: Cień Hańby i Lęku
Cytat Stefanie Stahl subtelnie, lecz głęboko, oddaje psychologiczną złożoność doświadczenia niskiego poczucia własnej wartości. Kiedy Stahl pisze, że niskie poczucie własnej wartości „nie jest odczuwalne samo w sobie”, zaprasza nas do refleksji nad jego fenomenologiczną naturą – nad tym, jak manifestuje się ono w świadomości jednostki. Nie jest to bowiem emocja, którą można nazwać bezpośrednio, jak radość czy smutek. Jest raczej podłożem emocjonalnym, ukrytą ramą poznawczą i afektywną, która kształtuje nasze postrzeganie świata, siebie i innych.
Zamiast odczuwać „niskie poczucie własnej wartości”, doświadczamy jego pochodnych: wstydu i lęku. Wstyd, w tym kontekście, jest głębokim, często bolesnym uczuciem, że jest się ‘nie dość dobrym’, ‘wadliwym’, ‘niegodnym’ – nie w odniesieniu do konkretnego działania, lecz w odniesieniu do całej tożsamości. To shame, czyli poczucie bycia wadliwym, które przenika ego, a nie jedynie guilt (poczucie winy za konkretne działanie). Wstyd powoduje wycofanie, chęć ukrycia się, unikania oceny. Jest internalizacją przekonania o własnej niedoskonałości, często wzmocnioną negatywnymi doświadczeniami życiowymi lub internalizacją krytycznych głosów z otoczenia.
Odzyskaj wewnętrzny spokój i pewność siebie.
Zbuduj trwałe poczucie własnej wartości.
Lęk natomiast, jako naturalna konsekwencja wstydu, manifestuje się w obawie przed ekspozycją tej rzekomej „wady”. Jest to lęk przed odrzuceniem, oceną, porażką, przed tym, że inni odkryją naszą ‘niekompletność’. Lęk ten może przybierać różne formy: od społecznego niepokoju, przez unikanie wyzwań, po perfekcjonizm (jako mechanizm obronny przed potencjalną krytyką). Te dwie emocje – wstyd i lęk – stają się głównymi aktorami na scenie wewnętrznego życia osoby z niskim poczuciem własnej wartości. To właśnie one wysuwają się na pierwszy plan, dyktując zachowania, myśli i sposób interakcji ze światem. Zrozumienie, że niskie poczucie wartości to nie tyle uczucie, co kompleksowy schemat poznawczo-emocjonalny, pozwala na skuteczniejsze podejście terapeutyczne, koncentrujące się na źródłach wstydu i strategiach radzenia sobie z lękiem.