Najpierw człowiek zdobywa alkohol, potem alkohol zdobywa człowieka.
Najpierw świadome użycie dla ulgi, potem utrata kontroli, gdzie substancja dominuje wolę i życie człowieka.
Głębokie wyjaśnienie cytatu Matthew Perry'ego: „Najpierw człowiek zdobywa alkohol, potem alkohol zdobywa człowieka”.
Cytat Matthew Perry’ego, tragicznie zmarłego aktora znanego z roli Chandlera w serialu „Przyjaciele”, w niezwykle trafny sposób oddaje esencję mechanizmu uzależnienia. Jest to zwięzła, ale potężna metafora, która zawiera w sobie głęboką prawdę psychologiczną i filozoficzną na temat relacji człowieka z substancjami psychoaktywnymi, a szerzej – z nałogiem w ogóle.
Pierwsza część cytatu, „Najpierw człowiek zdobywa alkohol”, odnosi się do początkowego etapu uzależnienia, często nazwanego fazą „miesiąca miodowego” lub „pozytywnego wzmocnienia”. W tym okresie jednostka aktywnie poszukuje alkoholu (lub innej substancji) i czerpie z niego korzyści. Mogą to być korzyści psychologiczne, takie jak redukcja stresu, lęku, poczucie odprężenia, zwiększona śmiałość społeczna, ulga w bólu emocjonalnym, czy ucieczka od trudnej rzeczywistości. Alkohol wydaje się być rozwiązaniem, narzędziem do osiągnięcia pożądanego stanu, sposobem na radzenie sobie z życiem. Człowiek czuje, że ma kontrolę, że to on „zdobywa” tę substancję, używa jej do własnych celów. Jest to wybór, choć często motywowany nieświadomymi potrzebami i deficytami emocjonalnymi.
Ranisz siebie, bo chronisz
wewnętrzne dziecko?
To ta odrzucona część Ciebie, która wciąż czeka na poczucie bezpieczeństwa, uznanie i miłość. I tylko Ty możesz ją nimi obdarzyć🤍
Druga część, „potem alkohol zdobywa człowieka”, opisuje punkt zwrotny i dalszą, destrukcyjną fazę uzależnienia. To moment, w którym zmienia się dynamika relacji. Z narzędzia alkohol staje się panem. Człowiek traci kontrolę, a picie staje się przymusem, imperatywem biologicznym i psychicznym. Mechanizmy neurologiczne uzależnienia, takie jak zmiany w układzie nagrody i funkcjonowaniu neuroprzekaźników (zwłaszcza dopaminy), prowadzą do tego, że mózg zaczyna traktować alkohol jako priorytetową potrzebę. Uzależniony traci wolność wyboru – nie pije już dla przyjemności czy ulgi, ale aby uniknąć fizycznego i psychicznego cierpienia wynikającego z odstawienia. Życie zaczyna kręcić się wokół substancji. Osoba uzależniona „zostaje zdobyta” przez alkohol w sensie utraty autonomii, wolności, a często także godności i sensu życia, które zostają zastąpione przez obsesję picia.
Z psychologicznego punktu widzenia, cytat ukazuje progresywny charakter uzależnienia. Startuje od świadomych wyborów, a kończy się przymusem. Filozoficznie, dotyka on kwestii wolnej woli, utraty podmiotowości oraz dylematu kontroli nad własnym losem w obliczu potężnych sił chemii i psychologii. To tragiczna droga od bycia panem własnego życia do bycia niewolnikiem substancji, co Matthew Perry, niestety, doświadczył na własnej skórze i o czym otwarcie mówił w swojej autobiografii i wywiadach.