Autor: Joanna Engel
21 lutego 2025
Wciąż pokutuje przekonanie, że ojciec jest „od syna”, a córka to domena matki. Nic bardziej mylnego. Jak wygląda ojcostwo w XXI wieku? Dlaczego mężczyzna, który wychowuje córkę, odbywa prawdziwą podróż w głąb siebie? W tym wywiadzie Marcin Grudzień, psychoterapeuta, opowiada o zmianach w podejściu do ojcostwa, o wyzwaniach, które stoją przed współczesnymi ojcami, i o tym, jak relacja z córką pozwala im redefiniować własną męskość.
Marcin Grudzień: Dla wrażliwego ojca, który nie ucieka od bliskości w relacjach z dziećmi, mądre towarzyszenie córce w stawaniu się kobietą, to jest bardzo ważne doświadczenie. Pozwala zrozumieć doniosłość i zarazem delikatność tej przemiany, jej możliwe komplikacje, meandry i zagrożenia. Ojciec doświadcza inności i odmienności świata dziewcząt i kobiecości. Żeby doświadczył tego w pełni, potrzebuje wyjść ze strefy komfortu w swojej roli ojca. Potrzebuje przyjrzeć się swoim relacjom z najważniejszymi kobietami jego dotychczasowego życia, przyjrzeć się przekonaniom na temat kobiet i kobiecości. To niezwykle rozwojowe wyzwanie.
Ponadto doświadczenie relacji ojca i córki jest ojcu potrzebne do tego, żeby pozbywać się różnych przekonań związanych z patriarchatem. Właściwie chęć budowania bliskiej relacji z córką, gotowość do stąpania po tej nieznanej ziemi, jest drogą do odrzucenia patriarchalnych przekonań, w ramach których rola ojca córki jest drugoplanowa. Angażowanie się ojców w budowanie bliskiej i bezpiecznej relacji wydaje się ważne przede wszystkim dla przyszłości córek, ale także w wymiarze społecznym – można potraktować to zadanie w kategoriach, w których obecnie nauczyliśmy się myśleć, jako drogę do odrzucenia albo przynajmniej zanegowania dogmatycznych zasad ciemnych stron patriarchatu.
MG: Pierwsza odpowiedź, która mi przychodzi do głowy, jest taka, że relacja ojca z córką, jeśli jest zbudowana na fundamentach bezpieczeństwa i bliskości, pozwala córce na budowanie bliskich i bezpiecznych relacji z mężczyznami. Także z samym ojcem. Z perspektywy ojca myślę w związku z tym o satysfakcji ojcowskiej. To znaczy, że on widzi, że jego wkład, jego praca, jego zaangażowanie w tę relację przyniosły satysfakcjonujący efekt w postaci córki, która radzi sobie w dorosłym życiu i świecie, buduje zdrowe relacje.
Taka córka potrafi realizować siebie w świecie zewnętrznym, potrafi realizować swoje pomysły, wyraża siebie. Jednocześnie korzyścią może być mentorska rola ojca a także mądre wsparcie, którego dzieci, nawet te dorosłe, pragną niekiedy na różnych etapach swojego życia.
Kurs online
Marcina Grudnia
MG: Obecnie dokonuje się ogromna zmiana, jeśli chodzi o zaangażowanie ojców w relacje ze swoimi dziećmi, w porównaniu z wcześniejszymi pokoleniami. Wielu ojców rozumie, że zajmowanie się małym dzieckiem, także niemowlęciem, jest podstawą tworzenia przez ojców nowej jakości więzi. Badania pokazują, że u mężczyzn zajmujących się niemowlętami – kąpiących je, noszących na rękach, karmiących, bawiących się z nimi – znacząco wzrasta poziom oksytocyny, hormonu wspomagającego tworzenie bliskich związków. Obecność, uwaga i czułość ojca jest niezwykle ważna i tworzy wraz z wzorem relacji ojca z matką kompletny fundament nauki o relacjach.
Niesie to ze sobą korzyść dla synów i córek oraz wiele wyzwań dla samych ojców. Jest im trudniej, bo podejmują różnego rodzaju ojcowskie wyzwania, starają się budować bliskie relacje ze swoimi dziećmi, nie mając tak naprawdę najczęściej dobrych wzorców pokazujących, co to znaczy być ojcem syna albo ojcem córki. O ile w przypadku relacji z synami zasobem jest fakt, że oni sami kiedyś byli chłopcami, to w przypadku relacji z córkami to jest działanie na ziemi obcej. Właściwie śmiało można powiedzieć, że modele ojcostwa zmieniają się i dopiero kształtują na naszych oczach. Ojcowie szkolą się, zaczęli rozmawiać z innymi ojcami o swoim ojcostwie, niektórzy zmieniają swoje zawodowe życie, żeby spędzać więcej czasu w konstruktywny sposób ze swoimi dziećmi, wielu z nich próbuje odnaleźć odpowiedź na pytanie, jacy mają być, w jaki sposób mają być obecni w życiu swoich dzieci. I to są realne trudności, z jakimi się mierzą. Natomiast z drugiej strony te trudności przynoszą wiele korzyści w relacjach z dziećmi, ale też w relacjach z żonami, partnerkami.
MG: Zmiany w obrazie ojcostwa dotyczą także sfery uczuć i emocji. Wielu ojców rozumie już, że obok dostępności fizycznej ich córki potrzebują dostępności emocjonalnej. Można powiedzieć, że córki potrzebują takiego herosa z ludzką twarzą. Nie wyobrażam sobie, żeby autentyczna relacja ojców z córkami nie obejmowała wyrażania przez nich różnego rodzaju form słabości. W gruncie rzeczy, gdyby się zastanowić, bez tego obraz ojca w oczach córki jest obrazem niepełnym, nieautentycznym, nieszczerym. Jeśli ojciec ma być wzorem, punktem odniesienia dla budowania relacji z mężczyznami, można by powiedzieć, że wówczas dziewczęta dostają jakiś wzorzec relacyjny, który jest wzorcem ułomnym, niepełnym.
Doświadczenie ojca, który jest żywy emocjonalnie, wyraża różnego rodzaju uczucia wobec świata, żony czy córki, który mierzy się z jakimś rodzajem bezradności, z różnego rodzaju formami przeżywania straty, żałoby w życiu, jest doświadczeniem bardzo istotnym. To jest bardzo konkretna forma budowania bliskości i bezpieczeństwa w relacji z mężczyzną. Oczywiście ten wyraz ojcowskiej emocjonalności nie może sprawiać, że córka jest tym obciążona i wchodzi na przykład w rolę opiekunki ojcowskich słabości.
Pracuje z pacjentami indywidualnymi i rodzinami w ramach Pracowni Bliskich Relacji. Od lat prowadzi warsztaty rozwojowe i grupy wsparcia dla mężczyzn, m.in. na temat relacji ojców z córkami i z dziećmi z niepełnosprawnościami oraz męskie kręgi. Od 2015 r działa w Fundacji Masculinum, wspierając aktywnie mężczyzn. Publikuje w prasie specjalistycznej i udziela wielu wywiadów na temat problematyki współczesnej męskości i ojcostwa .Jest ojcem dwóch córek
Autor kursu: Ojcowie i corki
Wpisz tu swój email, by dostawać informacje o nowych ciekawych artykułach, nagraniach i kursach:
Jak się chronić przed destrukcyjnym wpływem stresu na ciało i umysł? Czym się różni wypalenie stresowe od depresji? Dlaczego to, jak sami siebie postrzegamy ma tak ogromne znaczenie?
O bezskutecznych staraniach o dziecko, i dylematach związanych z nieplanowaną ciążą rozmawiamy z Wojciechem Eichelbergerem.
O kulcie macierzyństwa, poronieniu i zmianach pokoleniowych wśród kobiet rozmawiamy z Wojciechem Eichelbergerem.
Kim tak naprawdę jesteśmy, gdy odrzucimy maski? Jak odnaleźć swoje prawdziwe JA?
W fazie miłosnego zauroczenia idealizujemy swoich partnerów, a oni też starają się pokazać z jak najlepszej strony. Dopiero po upływie czasu zaczynamy rozumieć, z kim się związaliśmy.
